Kullanıcı Deneyimi (kısaca UX), tamamen kullanıcıların çevrimiçi web sitesi ziyaretleri sırasında ve deneyimlerine odaklanır. Kullanıcılar ziyaret etme sebebini gerçekleştirebildi mi? Sayfanın tüm öğeleri çalışıyor mu ve web sitesini kullanmak genel olarak olumlu bir deneyim mi sağlıyor, yoksa bir yerde sorun mu var?
Dijital pazarlama açısından bakıldığında UX, pazarlama çalışmalarının önemli ve değerli bir parçasıdır. Çünkü; web sitesine trafik getirdikten sonra UX devreye girmektedir. Bir yandan UX’un önemli bir bileşeni ise organik görünürlükte (SEO) önemli bir sıralama faktörü olmasıdır. Öte yandan, web sitesi ziyaretçilerinin ödeme yapan müşteriler mi yoksa uzun vadeli ortaklar mı dönüşeceğini de etkiler.
İşin aslı UX konusuna daha yakından bakmak için pek çok iyi neden var.
Bu Türk SEM kılavuzun da çevrimiçi pazarlamada kullanıcı deneyimine ilişkin en önemli temel bilgileri ve hangi yönlerin, önlemlerin ve araçların özellikle yararlı olduğunu öğreneceksiniz. Ayrıca web sitenizi daha kullanıcı dostu hale getirmek için bugün neler yapabileceğinizi de açıklayacağız.
Kahvenizi aldıysanız ve hazırsanız içeriğimize başlayalım.
UX nedir ve kullanıcı deneyimi neden bu kadar önemlidir?
ISO standardı 9241‘e göre; kullanıcı deneyimi (kısaca UX) terimi, bir kullanıcı arayüzünün kullanımının, kullanım öncesinde, sırasında ve sonrasında kullanıcılar üzerinde yarattığı tüm etkileri özetlemektedir.
Bu nedenle bu kullanıcı deneyimi son derece özneldir ve ilgili kullanıcıya bağlıdır; bu nedenle bireyin bireysel tercihleri, önceki deneyimleri ve duyguları vb. kullanıcı deneyimini önemli ölçüde etkiler.
Bu tanım oldukça belirsizdir, bu nedenle çevrimiçi pazarlama bağlamında kullanıcı deneyimini somut faktörlere bölen modellerin kullanılması mantıklıdır. Bu modellerden bilindik olanları şunlardır :
- Peter Morville‘e göre Kullanıcı Deneyimi Peteği
- Facit Digital‘e göre UX etki modeli
İyi bir kullanıcı deneyimi, trafik oluşturan veya ziyaretçileri bir web sitesine yönlendiren tüm çevrimiçi pazarlama çalışmalarının (ör. ücretli arama reklamları, SEO optimizasyonu, görüntülü reklamlar vb.) başarılı sonuçlar vermesi için önemli bir faktördür. Dijital pazarlama türlerinin arkasındaki web sitesi kullanıcıları müşteriye dönüştürmezse, reklam çalışmaları verimsiz kabul edilebilir. Kullanıcı deneyimi zayıfsa dijital pazarlamaya ayrılan kaynaklar (finansal ve zaman) zarar edebilir.
Buna göre dönüşüm sağlamak için kullanıcı deneyiminin, kullanıcıların kendilerini rahat ve ikna edilmiş hissedecekleri bir web deneyimi tasarlanması kati bir zorunluluktur.
Kullanıcı deneyimi terimi genellikle yalnızca bir web sitesini değil, kullanıcı web yolculuğunun tamamını ifade etmektedir. Kullanıcı deneyimi içerisine canlı destek, telefonla destek vb etkileşim süreçleri de dahildir.
UX, UI ve Kullanılabilirlik farkları
UX, UI ve kullanılabilirlik – birbiriyle yakından ilişkili ancak sıklıkla karıştırılan veya birbirinin yerine kullanılan terimlerdir. Bu terimleri açıklamak gerekirse:
- UX (Kullanıcı Deneyimi), kullanıcıların bütünsel deneyimini ifade eder. Bu tüm deneyimler bir yandan kullanılabilirliği içerir, ancak aynı zamanda birçok psikolojik ve duygusal faktörün yanı sıra kullanıcının önceki deneyimlerini de hesaba katar.
- Kullanılabilirlik, ifadesi bir kullanıcı arayüzünün kullanılabilirliği ile ilgilidir – özellikle şu soruyla ilgilidir: Bir kullanıcı, makul bir çabayla makul bir süre içinde hedefine (örneğin bir web sitesinde) tatmin edici bir şekilde ulaşabildi mi? Poco sticking yaptıysa kullanıcı başarısız bir kullanılabilirlik yaşadığını belirtebiliriz.
- Kullanıcı Arayüzü (UI), örneğin bir web sitesini veya yazılımı çalıştırmak için kullanıcılara sunulan kullanıcı arayüzüdür. Bu nedenle kullanıcı arayüzü, bir uygulamanın kullanıcıların iletişim kurduğu ve kullanıcı deneyimini yaratan genellikle görünen kısmını temsil eder.
Kullanıcı deneyimi ile müşteri deneyimi arasındaki bağlantı
Kullanıcı deneyimi (UX) terimi genellikle müşteri deneyimi (CX) ile aynı tutulur. Ancak her ikisi iki farklı kavramları temsil etmektedir.
Kullanıcı deneyimi (UX), müşterilerin bir ürünü kullanırken yaşadığı genel deneyimi ifade eder. Bu, örneğin ürünün kullanıcı dostu olmasını, tasarımını veya işlevselliğini içerir. Olumlu bir kullanıcı deneyimi , kullanıcıların bir ürünü etkili bir şekilde kullanabileceği anlamına gelir. Engellerle karşılaşmadan, bunalmadan hedeflerine ulaşırlar.
Müşteri Deneyimi (CX), özellikle müşterilerin bir firmayla yaşadığı tüm genel deneyimi ifade eder. Bu deneyim ilk etkileşimle başlar ve satın alma sonrasında da devam eder. Müşteri deneyimini etkileyen faktörler arasında müşteri hizmetleri, ürün kalitesi veya markalaşma yer alır. Olumlu bir müşteri deneyimi sonucu olarak müşteriler kendilerini değerli hissederler ve genellikle daha fazla ürün satın almaya istekli olurlar.
Yukarıdaki nedenlerden dolayı UX ve CX yakından bağlantılıdır. Olumlu bir kullanıcı deneyimi (örneğin bir şirketin ürünleri, web sitesi veya reklam materyalleriyle ilgili olarak) olumlu bir müşteri deneyimine önemli ölçüde katkıda bulunur. Bunun tersi de geçerlidir, ve bir üründen memnun kalan kullanıcılar sıklıkla o firmayı başkalarına tavsiye eder veya bir firmadan başka bir ürün satın almaya istekli olurlar.
Yani: Müşterilerinizi memnun etmek ve uzun vadeli marka fanatiğinize dönüştürmek için UX ve CX’e eşit derecede dikkat edin.
UX optimizasyonu nasıl yapılır?
Web sitenizin kullanıcı deneyimini iyileştirmek, dönüşüm oranlarınızı tavana vurabilir. Elbette UX optimizasyonu dışarıdan yapılabilecek bir şey değildir, tamamen site içiyle alakalıdır. Şimdiye kadar UX stratejinize çok fazla odaklanmadıysanız ilk adımda kullanıcı deneyimini optimize etmek çaba gerektirecektir, ama buna değer merak etmeyin.
Kullanıcı deneyimi denetimi
Başlamak için en iyi yer web sitenizin UX denetimidir . Sitenin zayıf noktalarını ve optimizasyon potansiyelini belirlemek için çeşitli UX araçlarını kullanabilirsiniz . Kullanıcılarınızı izlemek sizin için ilham verebilir. Bunun için kullanacağınız araçlar şunlardır;
Kullanıcı deneyimi konsepti
Bir sonraki adım, kullanıcı deneyimini optimize etmek için bir çalışma planı oluşturmaktır. Gerekli önlemleri fayda, çaba ve önem sırasına göre önceliklendirmelisiniz .
Kullanıcı deneyimi bütünsel bir deneyim olduğundan, sayfalarınız ve alt sayfalarınız için toplam bir iyileştirme çalışması yapmak mantıklı olabilir. İçeriğiniz ve işlevlerinizin tümü birbiriyle koordine edilmeli ve birleştirildiğinde uyumlu bir kullanıcı yolculuğuna olanak sağlamalıdır.
Web sitenizdeki kullanıcı yolculuğunun nasıl görünmesi gerektiği, UX konseptinizin temel noktasıdır . Burada hangi öğelerin ve içeriğin rol oynayacağı, dönüşüm hedefine ve amacına bağlı olarak oldukça bireysel olduğunu da unutmayın. Hedeflerinize uygun konsept, tasarım, metin ve programlama gibi sonraki tüm bileşenleri kordine etmelisiniz.
Üzerinde çalıştığınız sitenin hedeflerinin ne olduğu ve bunlara nasıl ulaşabileceğiniz konusunda net olmalısınız.
Başarılı UX konseptleri vardır ve bu konseptleri doğru formatlarda sitenize veya projenize uygun kullanılabilir hale getirebilirsiniz. Daha sonra görev paylaşımı yapılarak herkes üzerinde çalışmaya başlayabilir, örneğin tasarımcılar tel çerçeve biçiminde sayfanın bir taslağını hazırlarken. Metin yazarları ise projeye uygun içeriği ortak bir konuya göre uygun H yapısına sahip ve anahtar kelime optimizasyonlu olarak hazırlayabilirler. Bireysel öğelerin işlevleri ve davranışları da kabaca tanımlanmalıdır, böylece ilgili herkes sayfanın nasıl yapılandırılması ve çalışması gerektiğini bilir.
UX konseptiniz için en önemli ipuçlarından biri hitap etmek istediğiniz hedef kitledir. Bu size yapı, içerik ve örneğin bu sayfanın en çok ziyaretçi çekeceği mobil cihazlar için mi yoksa masaüstü için mi tasarlanması gerektiği hakkında önemli bilgiler verir. Bir sonraki bölümde hedef grubunuzu nasıl belirleyeceğinizi ve onlara doğru şekilde nasıl hitap edeceğinizi anlatacağız.
Hedef grubu doğru tanımlayın, anlayın ve hitap edin
İyi bir kullanıcı deneyimi için öncelikle ziyaretçilerinizi veya kullanıcılarınızı tanımanız önemlidir. Asıl soru “kimin için özel bir reklam materyali veya web sayfası tasarlıyorsunuz?“
İlk adım ayrıntılı bir hedef grup tanımı ve açıklamasıdır.
Bu sorular hangi pazarda faaliyet gösteriyorsunuz sorusunu da içeriyor? İnsanlara daha özel olarak mı yoksa mesleki kapasiteleri çerçevesinde mi hitap etmek istersiniz? Peki bunlar B2B müşterileri mi yoksa B2C müşterileri mi?
Pazar segmentine bağlı olarak pazarlama çalışmaları, hedef grup oluşumunun farklı özelliklerini birbirinden şu şekilde ayırır :
B2C pazarında hedef grup özellikleri
- demografik özellikler (yaş, cinsiyet, medeni durum, ikamet yeri vb.)
- sosyo-ekonomik özellikler (eğitim düzeyi, maaş, meslek vb.)
- psikografik özellikler (tutum, motivasyon, görüş vb.)
- davranışsal özellikler (satın alma davranışı, gezinme davranışı, fiyat duyarlılığı vb.)
B2B pazarında hedef grup özellikleri
- şirket temel özellikleri (şirket büyüklüğü, şirket konumu, pazar payı vb.)
- ekonomik özellikler (finans, likidite, stoklar vb.)
- şirketin satın alma davranışı (satın alma merkezlerinin birleştirilmesi, tedarikçi sadakati, satın alma zamanı vb.)
- şirketin karar vericilerinin kişisel özellikleri veya özellikleri (bilgi toplama, zaman baskısı, yenilik yapma isteği vb.)
Bir hedef grubu tanımlarken veya özellikleriyle hedef grubunu tanımlarken bu kitle heterojen bir kitle olabilir. Yine de hedef kitlenizi tanımlarken bazı özelliklerde heterojen bazı özelliklerde homojen olacağını unutmayın. Bizim de burada odaklanacağımız kısım homojen özellikleri olacaktır. Örneğin; KPSS hazırlık kitabı satacağınız web sitenizde hedef kitleniz;
- cinsiyette heterojen
- yaşta homojen
- konumda heterojen
- davranışsal özelliklerde homojen olabilir.
Kişilerle optimum hedef grup hedefleme
Alıcı kişilerle çalışmanın özellikle pratik olduğu kanıtlanmıştır. Persona, hedef grubun ideal bir temsilcisini temsil eder. Bu hayali kişinin yardımıyla, en uygun hedef grup davranışlarını bulmak kolaylaşır. Hedef grubunuzu 1 kişi olarak değerlendirin ve onun tam bir psikolojik haritasını çıkartın.
Daha iyi kullanıcı deneyimi için psikolojik bilgi
Psikolojik ve Nörobilim yaklaşımlarının hedef grubunuzu anlama ve onlara hitap etme konusunda kullanıcı deneyimi tasarımı için yararlı olduğu kanıtlanmıştır.
Algısal psikoloji alanı bilginin nasıl algılandığını, işlendiğini ve depolandığını inceler. Örneğin, bir açılış sayfasındaki hangi öğelerin ilk birkaç saniyede veya tamamen görüldüğü veya hangi bilgilerin tanınabilir ve anlaşılabilir olduğu bu bilginin ürünüdür. Logonuz veya ürününüz veya faydaları hemen anlaşılıyor mu? Kullanıcı ne yapacağını anlayabiliyor mu; harekete geçirici mesajınız açıkça tanınabilir ve okunup, anlaşılabilir mi?
Algısal psikoloji, SEO çalışmalarımızın temellerinden olan Gestalt Yaklaşımı ile oldukça yakındır. İleride SEO çalışmalarımızda Gestalt Yaklaşımını nasıl kullandığımızı yazarsak sizinle burada paylaşırız.
Davranışsal ekonomi yaklaşımları, psikoloji ve nörobilimden gelen yöntem ve bilgileri sosyoloji, biyoloji, ekonomi, hukuk ve politika gibi diğer bilimsel disiplinlerle birleştirir. Davranışsal ekonomi bireylerin duygusal karar verme davranışlarını anlamaya ve bunu ekonomik sorular için kullanmaya çalışır.
Buradaki temel amacınız bireylerin isteklerini, ihtiyaçlarını ve karar verme davranışlarını bütünsel olarak anlamaktır.
(Satın alma) kararları hiçbir zaman tamamen rasyonel değildir; buluşsal yöntemler ve önyargılar adı verilen bilinçaltı süreçlere dayanmaktadır. Bu otomatik davranış kalıpları hedeflerinize ulaşmasını sağlayacak şekilde etkinleştirilebilir.
Bu nedenle davranış kalıplarının kullanımı, dönüşüm oranını artırmak ve kullanıcı deneyimini optimize etmek için büyük fırsatlar sunmaktadır. Bu nedenle bunlara UX kalıpları da denir.
Sonuç
UX tasarımı bir süreçtir ve Hotjar üzerinde ziyaretçilerinizin davranışlarını incelemek önemli fikirler verebilir. Projeniz için en önemli kısımlarında başında kullanıcı deneyimi gelmektedir. Kullanıcı deneyimi SEO çalışmalarınıza katkı sağlar ve diğer dijital pazarlama türlerinin daha başarılı olmasını sağlar.
